İrmet Hospital Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Devrim Eroğlu “Kalp Krizi” hakkında merak edilen soruları cevapladı
İnsanlar için hayati önem taşıyan kalp, günde ortalama 100 bin kez kasılır. Erkeklerde ortalama 340 gram, kadınlar ise 300 ile 320 gram arasında değişen kalp kaslı bir yapıya sahiptir ve günde 8000 litre kanı dolaşım sistemine pompalar.
Kalp Krizi Nedir?
Kalbin kan akışını sağlayan atardamar duvarlarında yağ ve kolesterol gibi maddelerin birikmesiyle, plak olarak nitelendirilen yapılar ortaya çıkar. Kalbe kan akışından sorumlu olan damarların duvarlarında yağ yapıdaki kolesterol gibi maddeler birikir ve plak olarak adlandırılan yapıları oluşturur. Bu damar çatlaklarında baş gösteren pıhtılar, damarların tıkanmasına yol açarak kalp krizine neden olur.
Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir?
Kalp krizi nedenleri arasında en önemli nokta, kolesterol plaklarının arter duvarına birikmesi (ateroskleroz) dir. Bu duruma bağlı olarak damar duvarlarında sertleşme meydana gelecek ve arter iç kanalı daralacaktır.Daralan damarlar vücuda yeterince kan akışı sağlayamazsa, kalp kasına yeterli oranda oksijenli kan gidemez. “Kalp krizi neden olur” sorusuna verilecek diğer yanıtlar arasında sağlıksız beslenme, kontrolsüz hipertansiyon, diyabet, şeker, aşırı stres, genetik yatkınlık ya da sigara öncelikli nedenler olarak sayılabilir.
Pek çok insanlar koroner damarlara yağ ya da plak birikimi yıllar boyunca sessiz şekilde devam eder. Üst üste eklenen faktörler zamanla damarların tıkanmasına neden olurken, özellikle sigara kullanımı bu konuda hızlandırıcı etki olarak rol oynar. Sigara kullanan kadın ve erkek fark etmeksizin kalp krizi riski 3 kat daha fazladır.
Kalp krizinin diğer nedenleri şöyle sıralanabilir:
Yüksek tansiyon (hipertansiyon),
Diyabet (Şeker Hastalığı)
Obezite,
Fiziksel aktivite azlığı,
Doğuştan getirilen kalp hastalıkları,
Kalp Krizi Ne Kadar Sürer?
Göğüste yanma ve sıkışma hissi, solgunluk, terleme ve nefes darlığı, kalp krizinin ilk belirtileri arasındadır. Bu belirtiler eğer kalp damarı tam tıkanmış ise saatler boyu devam edebilir, gerekli müdahale yapılmadan ağrının geçmesi çok olası değildir. Eğer damar tam tıkanmamışsa, damarda daralma mevcut ise 10-15 dakika kadar şiddetli göğüs ağrısı şeklinde kendini göstermektedir.
Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?
Erkek cinsiyet kalp hastalıklarına yatkınlık konusunda bir risk faktörü olarak kabul edilir. Aynı zamanda erkekler kadınlara göre daha erken yaşlarda kalp krizi geçirebilir. Tanı konusunda olabildiğince erken aksiyon almanın son derece önem arz ettiği bu gibi durumlarda, rahatsızlığın ortaya çıkardığı semptomları tanımak hasta sağlığı açısından oldukça önemlidir
Kalp krizinde en sık görülen belirtiler:
Göğüs Kafesi Ağrısı
Nefes Darlığı
Gövdenin Üst Kısmında Meydana Gelen Ağrı
Bulantı ve Kusma
Aniden soğuk ter basması
Ani baş dönmesi,
Sebepsiz ani yorgunluk atakları (Genellikle kadınlarda görülür),
Mevcut şikâyetlerin gitgide artıyor oluşu
Kalp Krizi Tanısı Nasıl Konur?
Kalbin elektriksel aktivitesinin kontrol edilmesini sağlayan EKG (elektrokardiyografi) olası bir kalp krizinin tespit edilmesi adına başvurulan ilk tetkiklerden biridir.
EKG dışında çeşitli biyokimyasal analizler de kalp krizi tanısında fayda sağlayabilir. Kriz anındaki hücresel hasara bağlı olarak normalde kalp hücresi içerisinde yer alan başta troponin olmak üzere bazı protein ve enzimler kan dolaşımına geçebilir. Bu maddelerin düzeyi incelenerek kişinin kalp krizi yaşıyor olabileceğine dair bir fikir elde edilmiş olur.
EKG ve kan tetkikleri dışında akciğer filmi, ekokardiyografi (EKO) veya nadir de olsa bilgisayarlı tomografi (CT) veya Efor testi, (MRS Miyokard Perfüzyon Sintigrafisi), kesin tanı yapılan koroner anjiyografi ile konur.
Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri
Kalp krizinde başlıca tedavi vakit kaybedilmeden tıkalı damarın açılmasıdır. Bir yandan ritim bozuklukları, kalp durması gibi hayati komplikasyonlarla mücadele edilirken, diğer yandan tıkanmış damar bölgesinde tekrar kan akımını sağlamak için gereken tedaviye başlanmalıdır.
Balon- Anjiyoplasti: Anjiyoplasti ile bir balon kullanarak veya plak birikimi kaldırılarak tıkalı arter açılır.
Stent Uygulaması: Koroner stent yerleştirme işlemi genellikle damarlarda balon anjiyoplasti ile beraber uygulanan damarda tam açıklık sağlanması ve yeniden tıkanmaması için kullanılır.
Bypass ameliyatı: Vücudun kol, bacak gibi diğer bölümlerinden alınan damarlar, tıkalı kalp atardamarlarına tekrar kan akımını sağlamak için kullanılır.
Kalp kapağı ameliyatı: Kalp damarlarına cerrahi müdahale kararı verilen hastalarda ek olarak kapak hastalığı da varsa kapak tamiri ya da değişimi aynı anda yapılır.
Kalp pili: Kalp pili derinin altında implante bir cihazdır. Kalbin normal bir ritmi sürdürmesine yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Bazı kalp krizi geçiren hastalarda kısa veya uzun dönemde farklı pillere gereksinim duyulabilir.
Kalp nakli: Kalp nakli, kalp krizinin kalbin çoğunda kalıcı doku ölümüne neden olduğu ağır vakalarda düşünülmesi gereken ileri bir tedavi yöntemidir.
Kalp Krizi Önlemek İçin Neler Yapılmalı?
Hayatınızda yapacağınız bazı yaşam tarzı değişiklikleri, kalp krizinin meydana gelme riskini azaltmaya yardımcı olabilir:
Düzenli, özellikle kalp hastalığına uygun egzersizler yapılmalıdır. Hareketsiz bir yaşam tarzı sürdüren 50 yaşın üzerindeki kişiler bir egzersiz programına başlamadan önce bir doktora danışmalıdır.
Kan basıncı ve kolesterol takibi için düzenli olarak doktora görünülmelidir.
Kilo kontrolü sağlanmalıdır.
Yağ, kolesterol ve tuz oranı düşük bir diyet yapılmalıdır. (Fındık, avokado, zeytin ve zeytinyağı gibi sağlıklı yağ seçenekleri tercih edilmelidir.
Bol sebze, meyve ve kepekli yiyecekler tüketilmelidir.
Stresten uzak durulmalıdır.
Alkolde uzak durulmalı ya da tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Yüksek tansiyon varsa ilaçların düzenli kullanılmalı
Diyabet mevcutsa ilaçlar düzenli kullanılmalı ve diyete dikkat edilmelidir.