Bina dayanıklılık testi nedir, nasıl yapılır?

Kahramanmaraş merkezli meydana gelen büyük depremler 10 ili etkilerken Hatay’da meydana gelen iki büyük deprem ülke genelinde tekrar endişe yarattı. Vatandaşlar depremin ardından riskli yapı tespiti yapmaya başladı. Evinin depreme dayanıklı olup olmadığını bilmeyen vatandaşlar endişeli. Özellikle karot alımı konusunda detaylar merak ediliyor. Peki, bina dayanıklılık testi nedir, risk tespiti nasıl yapılır?

Yaşanan büyük depremlerin ardından vatandaşlar binalarının riskli olup olmadığını öğrenmek için risk tespit işlemlerine yöneldi.

KAROT ALMA İŞLEMİ NASIL YAPILIR? 

Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Derneği Genel Başkanı Tayfun Gücenmez, son yaşanan depremlerin ardından vatandaşların risk tespiti isteğinin arttığını belirtti. Riskli yapı tespiti yapılacak binalardan karot işlemi almanın bilimsel bir yöntem olduğunu belirten Gücenmez, “Karot alma işlemi deprem yönetmeliğine göre taşıyıcı sisteme en az geldiği noktadan alınır. Karotun binaya zarar verme ihtimali çok düşüktür” dedi. Gücenmez, karotların uygun koşullarda alındıktan sonra laboratuvara teste götürüldüklerini söylerken, sekiz kata kadar sadece zeminden, bina sekiz kattan fazlaysa her kattan karot alındığını belirtti. Fiyatların geçen yıla göre arttığını kaydeden Gücenmez, “Fiyatlar daire başına 1.500-2 bin lira düzeyinde. Riskli yapı tespitinin geçen yılki fiyatları yaklaşık 750 lira ile bin lira civarındaydı” diye konuştu.

RİSK TESPİTİ NASIL YAPILIR? 

1- Riskli bina tespiti yapılacak olan yapının maliklerin bir tanesinin başvurusu sonrasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın lisanslandırdığı kuruluşlarca yapıda incelemeler yapılır.

2- Bina taşıyıcı sistem özellikleri, inceleme katında ve tüm bodrum katlarda alınacak rölöveler ile belirlenir.

3- Yönetmelik gereği toplam kolon ve perde sayısına göre belirlenen adette karot (beton numunesi), tahribatlı ve tahribatsız donatı tespit işlemleri yapılır.

4- Alınan karot numuneleri akredite yapı malzemeleri laboratuvarı tarafından uçları kesilip düzeltildikten sonra basınç dayanım testine tabi tutulur. Deneyden elde edilen beton numunelerin dayanımları her numune için ayrı ayrı beton numune dayanım hesabı ile belirlenir.

5- Yapının projesi ve yerinde yapılan rölöve ile oluşturulan modellemesi sonrasında hesap yöntemine geçilir. Hesaplamada sınır değerlerinin aşılması durumunda yapı ‘riskli’ kabul edilir.

BİNA RİSKLİ ÇIKARSA NE OLUR? 

Binanın riskli çıkması durumunda iki seçenek var: Yeniden inşa ya da güçlendirme. İlgili kuruluş binaya gelerek karot örneği alarak laboratuvarda inceledikten sonra raporu düzenleyip ilçe belediyesi ve tapu sicil müdürlüğüne raporu gönderiyor. Bina riskliyse yeniden inşa için kat maliklerinin 2 / 3’ü, güçlendirme için ise kat maliklerinin 4 / 5’i anlaşmak zorunda. Yeniden inşa için 15 gün süre veriliyor, 15’inci günden sonra ise katılmayanların payı açık artırma ile satılıyor. Sonrasında maliklerin bir müteahhitle anlaşıp inşa sürecini başlatması gerekiyor.